30 - Gemeente: een halve eeuw zelfstandig, 1962 – 2012
De Noordoostpolder heeft zich in zeventig jaar ontwikkeld van een overwegend agrarisch gebied tot een gemeente met veel voorzieningen en een diverse werkgelegenheid. De Noordoostpolder is ontworpen voor de fietser, terwijl nu vrijwel iedereen de auto gebruikt. Het bestuur van gemeente Noordoostpolder verandert mee: van gericht zijn op de eigen opbouw en ontwikkeling naar extern georiënteerd, actief op zoek naar nieuwe activiteiten in een gebied waar nog ruimte is.
Van Poldercommissie naar gemeenteraad
Na de eerste gemeenteraadsverkiezingen in mei (zie ook venster 28) werd op 2 juli 1962 de eerste gemeenteraad geïnstalleerd door minister van Binnenlandse Zaken mr. E.H. Toxopeus. In zijn speech meldde de minister dat Noordoostpolder de 977e gemeente van Nederland is, maar qua oppervlakte direct de grootste. Hij drukte de aanwezigen op het hart dat Noordoostpolder zich moest ‘voegen in het mozaïek der Nederlandse gemeenten’.
vlnr: F.M. van Panthaleon baron van Eck – VVD (5 juli 1962 – 1 februari 1973) Mr. G. Loopstra – VVD (16-03-1973 – 1 -8- 1980) R. Hofstee Holtrop (1981- 1988 VVD) R. S Drs. M.A.J. Knip -VVD (1 februari 1989 – 26 februari 1998) Mr. W.L.F.C. ridder van Rappard -VVD (16 september 1998 – april 2010) A. van der Werff - CDA (mei 2010 - heden)
Er kwamen drie wethouders: W.G. de Feyter (protestants christelijk), J.W.M. van der Noort (KVP) en F. Polder (PvdA). Zij maakten alle drie eerder deel uit van de Poldercommissie. Het college was met ingang van 5 juli 1962 compleet met de installatie van burgemeester F.M. van Panthaleon baron van Eck. Verrassend genoeg, gezien de overwegend christelijke signatuur van de gemeenteraad, een VVD’er. Van enige animositeit was overigens niets te merken bij de installatie van de burgemeester.
Officieel bezoek van de leden van Gedeputeerde Staten van Overijssel aan de Noordoostpolder. Het gezelschap aan de voet van de Poldertoren op de Deel, 1962.
Van landbouw naar brede bedrijvigheid
Het gemeentebestuur stond vanaf het begin voor grote uitdagingen. Niet alleen moest een goed functionerend gemeentelijk apparaat worden opgebouwd, ook inhoudelijk waren er flinke opgaven. De gemeente erkende al snel dat het van groot belang was de relatief grote groep jongeren te behouden voor Noordoostpolder. Onder meer om de voorzieningen op peil te houden: als jonge mensen verhuizen uit de gemeente staan scholen, sportverenigingen en andere voorzieningen direct onder druk. De Noordoostpolder bleek twintig jaar na de drooglegging als graanschuur van Nederland niet de grote en stabiele agrarische werkgever zoals bij de planvorming gedacht was. Dit kwam met name door de vergaande
mechanisatie en globalisering in de landbouw.
Luchtfoto Emmeloord 1952.
Vanaf 1962 daalde het aantal arbeidsplaatsen in de agrarische sector met honderd per jaar. Emmeloord werd door het gemeentebestuur gekozen als belangrijkste vestigingsplaats voor de ontwikkeling van nieuwe bedrijvigheid: van centrum voor de landbouw werd Emmeloord het centrum van industrie en later ook steeds meer van dienstverlening. Nieuwe bedrijvigheid ontstond. Het bankwezen, de middenstand, het Waterloopkundig Laboratorium en het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium (zie ook venster 23) werden grote werkgevers.
De gemeente legde meer bedrijventerreinen en richtte zich op de werving van nieuwe kleine en middelgrote bedrijven. De agrarische sector is ook in de 21-ste eeuw nog steeds de grootste werkgever: in de ruim duizend bedrijven werken bijna vierduizend mensen, steeds vaker arbeidsmigranten. In (detail)handel en gezondheidszorg werken ieder ook bijna vierduizend mensen. Grote werkgevers anno 2011 zijn: Zorggroep Oude en Nieuwe Land, Talmahof en Uitzendbureau Level One.
Luchtfoto Emmeloord 2005, belangrijke vestigingsplaats voor nieuwe bedrijvigheid.
Betere bereikbaarheid
Bij de ontwikkeling van een nieuwe gemeente hoort ook een modernere infrastructuur. Er werden fietspaden aangelegd en wegen verbeterd. Noordoostpolder was vanaf haar ontstaan door lokale wegen verbonden met Friesland en Overijssel. Tot 1970 liep de verbinding naar het Westen via Zwolle-Amersfoort. Door de komst van de Ketelbrug veranderde dit sterk. Met de verdere voltooiing van de A6 en de ontwikkeling van Almere en Lelystad ontstond er veel nieuwe pendel richting de Randstad. Voor de economie van Noordoostpolder is dit woon-werkverkeer steeds belangrijker geworden. In 2007 pendelde 38 procent van de beroepsbevolking bijna dagelijks tussen wonen en werken. De Ketelbrug is in dit kader van groot belang. Ook de aanstaande opwaardering van de N50 zal een belangrijke verbetering zijn in de ontsluiting van de Noordoostpolder. Met de A6 is ook een goede verbinding gemaakt met Noord-Nederland.
Knooppunt Emmeloord A6 N50 Vogelkop. 2011.Zuiderzeelijn
Al vanaf de inpoldering van de Noordoostpolder was de
Zuiderzeelijn onderdeel van de visie op de hoofdinfrastructuur. In 1998 kregen de plannen steun in de rug doordat het kabinet en de noordelijke provincies in het Langmanakkoord afspraken maakten over stimulering van de economische ontwikkeling van het Noorden. De
Zuiderzeelijn zou daarin een belangrijke rol spelen.
Voor de realisatie van de spoorlijn kwam een projectorganisatie, waarin de Noordoostpolder vanaf het begin actief participeerde. Echter, de steun onder het plan brokkelde langzaam af.
Indicatief tracé Zuiderzeelijn, 2006.
Om het tij te keren vertrok op 23 mei 2006 een aantal bussen vanuit het Noorden via Emmeloord naar Den Haag. Op het plein voor het Tweede Kamergebouw kregen leden van de Kamer een petitie voor de aanleg van de Zuiderzeelijn. Het mocht niet baten: na negen jaar studie viel in november 2007 het doek voor de Zuiderzeelijn.
De gemeenteraad besloot zich toch in te blijven zetten voor een gedeeltelijke aanleg: doortrekken van het spoor van Lelystad naar Emmeloord. Bovendien eiste de gemeente compensatie voor het niet doorgaan van de lijn. De ministerraad gaf daarop aan twee miljard euro te willen investeren in diverse economische projecten in de noordelijke provincie, de zogenaamde Transitiegelden. Noordoostpolder maakte met succes aanspraak op een deel van dat geld, met bereikbaarheid als eerste prioriteit.
In 2010 ondertekende burgemeester Van der Werff het convenant waarin de verdeling van deze gelden wordt geregeld. Het rijk stelt € 50 miljoen beschikbaar voor
Noordelijk Flevoland (Transitiegelden). Dit budget wordt aangevuld met geld van de provincie en de gemeenten Noordoostpolder en Urk: 26 miljoen euro is bestemd voor de vernieuwing van de N50 tussen Ens en Ramspol, inclusief de Ramspolbrug. Een aansluitend project, ook zeer van invloed op de bereikbaarheid van Emmeloord, is de verbreding van de N50 tussen Ens en Emmeloord. Verder oefent de gemeente druk uit op de verbetering van het tracé Ramspolbrug – Hattemerbroek.
Officiële foto-impressie van het toekomstige windmolenpark aan weerszijden van de westelijke dijk van de Noordoostpolder, 2011.
In de Noordoostpolder hebben diverse andere grote projecten de inwoners beroerd. Met het
windmolenpark in het westen van de polder is na bijna twintig jaar voorbereiding in 2012 een begin gemaakt. Het project is mede een gevolg van de breed gedragen keuze van het gemeentebestuur voor een lijnopstelling, in plaats van voor solitaire windmolens. In 2012 is ook een aanvang gemaakt met de bebouwing van De Deel, als laatste onderdeel van de uitbreiding en modernisering van Emmeloord-Centrum. Beide ingrijpende projecten hebben grote groepen voor- en tegenstanders.
De 9-holes golfbaan, gebouwd op de voormalige vuilstortplaats, is de hoogste 'links'-baan beneden zeeniveau. Golfclub Emmeloord won de Noordoostpolder promotieprijs 2010.
Minder omstreden is de ontwikkeling van een groot recreatieproject tussen Emmeloord en het Kuinderbos, met onder meer een golfbaan, recreatieplas, natuurgebied en woningen. Opvallend is ook de groei van de glastuinbouwgebieden bij Ens en vooral bij Luttelgeest.
Gemeente Noordoostpolder geeft in het jubileumjaar 2012 meer kleur aan haar imago. Burgemeester Aucke van der Werff illustreerde dit nieuwe elan met het bontgekleurde tapijt in de vernieuwde raadszaal.Zie ook "Gemeenteraad Noordoostpolder Eerste Webcast, 2011".
En nu?
De Noordoostpolder zit niet stil. Met vertrouwen in de potentie van het eigen gebied wordt in 2012 gebiedspromotie in de volle breedte aangepakt, gericht op wonen, werken en recreëren. Dit omdat inmiddels duidelijk is dat het aantrekken van nieuwe bedrijvigheid niet automatisch betekent dat er meer inwoners komen. Mensen zijn steeds meer geneigd te reizen voor hun werk. De nieuwe slogan voor gebiedspromotie is: Buitengewoon Noordoostpolder. De gemeente werkt hierin samen met belangrijke partijen in Noordoostpolder.
Luchtfoto Emmeloord 2005, belangrijke vestigingsplaats voor nieuwe bedrijvigheid.